Op deze pagina beschrijf ik 25 jaar Lunettentoneel (1996-2021) aan de hand van 25 korte teksten. Bij elkaar zou je een indruk moeten krijgen van hoe leuk het is om een eigen toneelgroep te hebben waar zoveel leuks en goeds gebeurt. Wil je meer weten over de historie van deze toneelclub, kijk dan hier. De lijst van gespeelde stukken vind je hier.
>
Lunettentoneel bestond al 4 jaar voordat onze eerste werd geboren, nu is ze al lang het huis uit. Kyra en Toby zijn letterlijk vanaf baby meegegaan naar de uitvoeringen. Het lijkt een natuurlijk proces dat ze dan ook een keer als speler deelnemen, maar dat was ook zo. Er was een jongetje die zich drie weken voor de uitvoering terugtrok, Toby vond het geen probleem om in te vallen en speelde o.a. de Graiai in de eerste editie van Mythos. Later heeft hij als tiener bij tienertheater nog een bijrol gespeeld in ‘Oorlog dubbel Mayo’.
Kyra heeft meegespeeld met “De Sleutel van Claire” en “Donker Vlees”. Raar hoe je iets normaal kunt vinden als ze bezig zijn maar je achteraf beseft hoe bijzonder het is dat je eigen kinderen op de toneelgroep zitten die je ooit als twintiger bent begonnen.
>
Niemand heeft na mij zoveel tijd doorgebracht bij Lunettentoneel dan Ronald. Lees ook hier over de historie waar hij absoluut onderdeel van is. Het gebruik van muziek tijdens de repetities is fundamenteel voor de beleving van de kids, dat Ronald jaar na jaar in iedere repetitie het geluid heeft gedaan is dus ontzettend belangrijk geweest! Ronald heeft de ex-spelerspagina ingevuld en komt op onderstaand bericht. Man, wat was het grappig geweest om je een keer op het podium als speler een cameo te geven ;) En zijn laatste opmerking deel ik, als het erop zit en ik ouders en kinderen trots en blij de zaal zie verlaten maakt dat voor mij alle stress en zorgen waard.
Ronald komt nog steeds bij de uitvoeringen filmen als hij kan, zijn aanwezigheid brengt rust en vertrouwen.
Ronald Broekhuizen
Ik heb 1995-2007 (denk ik) bij Lunettentoneel gespeeld.
Deze rollen heb ik gespeeld: Geluidstechnicus.
Het leuke aan lunettentoneel: Het zien groeien en opbloeien van de spelers!
Ik vond het minder leuk om klaar te zitten met het volgende geluidseffect terwijl de spelers een heel stuk tekst overslaan en dan ineens een heel ander geluidje verwachten. Stress!
Mijn fijnste herinnering is heel stiekem toch wel wanneer zo’n toneelavond er weer op zat. Want dan was alles geslaagd!
Ter afsluiting: Op naar de volgende!
>
Op de toneelschool leerde ik over theatertechnici, goede opleiding die in de praktijk precies bleek te kloppen: Een technicus is god in zijn domein: en hij kan je maken en breken.
Onze eigen god van het licht bleek hart en ziel er in te gooien, soms schreeuwend van boven: ‘IK HOOR JE NIET!’ naar een speler die net uit het theaterei was gekropen en van schrik harder probeerde te praten. Maar altijd meedenkend, handen uit de mouwen, goede oplossingen voor complexe problemen. Regelmatig heb ik je het grid in gestuurd om het te laten sneeuwen bijvoorbeeld. En daarna nog weken kunstsneeuw door de hele Musketon te vinden was. We hebben poppen naar beneden gelaten, taarten laten zweven en vooral hele mooie plaatjes gemaakt. Nu zijn we allebei 25 jr ouder en hebben aan een half woord genoeg. wat is gebleven zijn de halve conferences over de intercom, probeer je dan maar te concentreren als je per ongeluk in lachen uitbarst en de kids in de coulisse je vragend aankijken. Ik weet niet of we de volgende 25 jr halen maar laten we nog even doorgaan…. DANK voor bijna 80 avonturen…
>
Bij Lunettentoneel worden niet alleen vriendschappen gesloten maar soms geven vriendengroepen zich ook op. De klas van 2008 noemde ik liefdevol ‘de veteranen’ waarvan de harde kern letterlijk samen heeft gekleuterd, toen op toneel is gegaan, gepuberd en is gebleven tot ze gingen studeren. Een stuk of vier zijn zelfs samen gaan studeren. De samenstelling werd rijker en die onderlinge band misschien dieper. In ieder geval was de chemie op het podium zichtbaar en voelbaar en hierdoor kwamen ze op een veel hoger spelniveau dan ze zich nu misschien beseffen. Voor mij blijft deze groep voor altijd heel bijzonder. Aan de zijlijn zag ik ze wekelijks opgroeien van stuiterballetjes tot sterke jong volwassenen. Je weet dat toneel niet voor altijd is, toch was het raar om afscheid van ze te nemen. Waarom ze bij de hoogtepunten van 25 jr Lunettentoneel staan is omdat zij vertegenwoordigen waar ik nog steeds op uit ben: een veilige plek creëren waar plezier in theater en groei centraal staan.
>
De steun van spelers is onmisbaar omdat ik moeilijk kan regisseren als ik met mijn hoofd ook bij het instarten van geluid én het souffleren moet zijn. Hulp kan eigenlijk niet van buitenaf, je moet de kunstvorm snappen en aanvoelen om spelers te kunnen bijstaan, om het proces te ondersteunen.
In het half jaar dat hun groep niet aan de beurt is probeer ik altijd wel om hen bijrolletjes te laten spelen. En in 2021 namen Tess en Vera zelfs een volledige rol op zich in de kindergroep omdat er speler uitvielen. Dat was fantastisch omdat we te ver in het proces zaten om een niet geoefende (kind) speler in te kunnen zetten. Waarom dit drietal hier bij staat is omdat ze met hun aanwezigheid binnen de toneelklasjes onbedoeld anderen stimuleren om te komen helpen, dat is een waardevol bijeffect. Naast dat deze drie schatten ervoor zorgen dat de spelers beter uit de verf kunnen komen, zijn het ook nog eens hele leuke mensen die elkaar aanvullen in hun energie en kwaliteit.
>
Bij tienertoneel is het gebruikelijk dat de spelers grote invloed hebben op wat ze spelen, daarbij maak ik een keuze in de door hun opgegeven elementen. Daarbij speelt de fascinatie voor moord, of anderszins de ‘donkere kant’ van de menselijk aard een belangrijke rol.
Een aantal opvallende moorden op een rijtje…
De eerste: 2012 (Bloedband) met een hamer.
2015 De 12e pil: door vergiftigde XTX + een ander personage met een mes.
2015 Het Drummelland Complot: een spies van krant doorboort de hoofdredacteur
2016: Hotel Wurmhout door magische krachten van de Opperheks
2016: de Sleutel van Clair: twee kinderen, messteken.
2016: Oorlog dubbel Mayo: pistool.
2017: Donker Vlees: pistool.
2018: Toetsweek: met een bowlingbal, met een mes, dmv verbanning naar de onderwereld.
20:18 Volle maan: Felix wordt aangevallen door een groep hongerige zombies (zie volgend stukje ;) ).
2019: Fearoploy: ophanging, mes, vergif, elektrocutie, pistool. Aangezien het een levend videospel betrof ging geen personage echt dood (ze verloren alleen een leven).
2020: Huilloween pistool, maar weer tot leven gebracht door E.T. (logisch).
2020: ‘Leech’ met een steen, twee personen met een mes.
2022 was een bloederig jaar, 4 doden in één toneelstuk (Buitenspel)
2023 één op een ‘onbewoond’ eiland in JACHT (pistool) en een personage werd per ongeluk gespiest met een speer maar dat telt in het moordlijstje niet mee.
Voor theatermaker zijn de liefde en de dood de meest aansprekende thema’s. De liefde blijft voor deze doelgroepen een dingetje… dan blijft de dood over. En zoals gezegd vaak op verzoek van de spelers zelf. Ik merk dat ik bij de casting niet per definitie de meest voor de hand liggende spelers laat sterven, de theatraal spelende spelers zijn hiervoor minder interessant. De angst, verstilling, ingetogen sterven is interessanter: onschuldiger, aangrijpender. Bij deze is een mysterie opgehelderd waar een aantal mensen al langer over na hebben gedacht (waarom ik?).
>
>
In 2006 speelden we een verhaal dat zich afspeelt op een cruiseschip. Een meisjespiraat was zo zenuwachtig voor de uitvoering dat ze uit zenuwen in de coulisse moest overgeven. Mijn backstage hulp was bezig om haar (of dat?) op te vangen en toen kwam het punt dat ze op had gemoeten. De spelers keken mij met angstogen aan, ik schudde ‘nee’ en deed een handgebaar dat ze door moesten spelen wat één van hen prima deed zodat de rest kon aanhaken. Toen de piraat leeg was speelde ze zich weer in de voorstelling. Wel wat bleker. Noem het zeeziekte.
>
>
In de afgelopen 26 jr is er bij tienertoneel regelmatig gewerkt met bloedeffecten. In 2018 ging dat echter gruwelijk mis. Vlak vóór de voorstelling ging het bloedzakje onder spanning lekken en maakte ik gauw een nieuwe. Blijkbaar is dat niet goed gegaan want op het moment suprême stak de slechterik wel maar het slachtoffer wou niet bloeden. Uiteindelijk duurde het zo’n 15 seconden denk ik maar de betreffende speler was teleurgesteld, het publiek was heel lief overigens maar het voelde toch als een nederlaag.
Verder is er bij tienertoneel heel succesvol gespetterd en gestorven….
>
Leerling Kim: Nee, u bent fout en eng maar ik laat me niet meer bang maken! Hoe (wijst) durft u, leg dat mes neer en geef uzelf aan bij de politie!! NU!! (Westerhof kijkt haar geamuseerd aan, doet een stap in haar richting, iedereen deinst naar achteren behalve Kim. Elvi staat ineens naast haar).
Elvi: Slecht moment om niet bang te zijn Kim, kom maar (neemt haar snel mee, Muziek: Directeur Westerhof wil met zijn mes erachteraan – ineens staat de geest van zijn overleden zoon Bob daar, hij kijkt boos, gaat voor zijn vader staan klapt in zijn handen, ineens ziet Westerhof hem).
Westerhof: Bob? (Ontroerd met emotie) Bobbie… (muziek: Bob maakt een cirkel met zijn vingers, zes zwarte handen/armen pakken Westerhof beet. Hij vecht en schreeuwt en valt op de grond, hij wordt spartelend richting L gesleept. Dan komt wiskundeleraar Haeckel op met zijn Aliengezicht, iedereen schrikt en kruipt bang weg).
Leerling Casper: (wijst) Kijk Luuk! / Waar is Luuk eigenlijk? (Haeckel grijpt Westerhof’s hand).
Haeckel: Frank!
Westerhof: Niet loslaten Haeckel, hou vast!
Haeckel: Ik hou het niet Frank, ik hou het niet….
Westerhof: Gebruik je kracht!
Haeckel: Wacht! (Neemt afstand. Spreidt zijn vingers: geluid- Westerhof komt losser. Dan springt vampier Elvi tevoorschijn).
Vampier Elvi: No way! (Springt bovenop Wiskundeleraar/Alien Haeckel en bijt hem in zijn hoofd – iedereen IIeew! Elvi walgt en spuugt geïrriteerd) Gadverdamme (hoest en spuugt uit, Haeckel – geluidseffect- grijpt naar zijn hoofd waardoor hij de grip op Westerhof verliest, deze wordt door de zwarte schaduwen gillend L meegenomen. Haeckel gillend R af. Bob kijkt tevreden en gaat af- Lichtverandering).
Vampierhulp Hanna: (tot vampier Elvi) Gaat het?
Vamier Elvi: Dat was het smerigste dat ik ooit heb geproefd. Feestje afgelopen, op naar Transsylvanië…
Vriendin Sara: Transsylvanië?
Hanna: We ehm… gaan op vakantie..?
Vriendin Sara: Huh?
Vampier Elvi: (tot Hanna) Laat maar (tot Sara). Sara ik ga je iets belangrijks vertellen (Muziek. Fluistert haar in haar oor dat ze een vampier is. Zij kijkt haar aan).
Sara: Niet… (kijkt hen beiden aan, ze staan naast elkaar en kijken ernstig. Beseft zich ineens iets). Bijt me… (Elvi zucht, Hanna kijkt teleurgesteld. Sara presenteert haar nek) Alsjeblieft?
Vampier Elvi: (kijkt gegeneerd om zich heen maar niemand let op) Sara niet hier.
Hanna: (streng) Nergens niet, Elvi.
Vampier Elvi: Neenee (kijkt haar aan) Jaja bedoel ik… (tot Sara) Het was leuk om je vriendin te zijn Saar, het is zeker 140 jaar geleden dat ik een vriendin had naast Hanna (Sara kijkt haar niet begrijpend aan). Lang verhaal.
Sara: (wijst naar haar nek) Please, BFF’s forever?
Hanna: (sirenes in de verte) Geen tijd voor deze onzin. Dag Sara (neemt Elvi aan de hand r R maar die heeft Sara ‘s hand nog vast – drama).
Sara: Neem me mee! (Elvi laat los en zwaait nog Elvi en Hanna af, Sophie op).
Brugklasser Sophie: (opgewekt tot ouderejaars Casper) Casper!
Casper: Sophie, dit is geen feestje voor brugklassers (kijkt naar het lijk). Minimaal 16+.
Sophie: Oh (teleurgesteld). Maar ik heb me mooi aangekleed.
Casper: (kijkt haar aan) Dat klopt, maar ehm…
Sophie: (hoofd schuin) Ligt daar een lijk?
Casper: Niet kijken, het is té gruwelijk. Kom ik breng je naar huis (lopen richting R).
(Willen zich omdraaien maar gymleraar/zombie Herman de Wit komt Links op en loopt rechtstreeks naar Rechts: hij is helemaal vergaan. Hij maakt gorgelende geluiden, iedereen schreeuwt van angst. Brugklasser Sophie haalt een mes tevoorschijn en steekt hem bijna argeloos in zijn brein. Ex gymleraar/zombie de Wit zakt op de grond en blijft roerloos liggen, iedereen kijkt Sophie verstijfd en verbaasd aan. Zij kijkt terug en voelt zich bekeken).
Brugklasser Sophie: (verdedigend) Een zombie moet je in z’n hoofd steken…. (Niemand antwoordt of beweegt) Kijken jullie niet de ‘Walking Dead’ (er wordt gemompeld en met elkaar gesproken).
Casper: Sophie…
Brugklasser Sophie: Ja Casper?
Casper: Ik voel me niet goed, wil je mij naar huis brengen?
Brugklasser Sophie: Tuurlijk, kom maar (samen R af). Moet je wel op mijn verjaardag komen, goed?
Casper: Ehm … ja hoor.
(Muziek. Politieagenten komen met getrokken pistool binnen, iedereen die er nog is doet de handen omhoog. Licht. Muziek. Applaus).
-Einde-
>
2020 is voor iedereen vreselijk geweest, dus ook voor Lunettentoneel. Niet te vergelijken met echt fysiek leed maar het was financieel nog net geen sterfscene en zo lang niet kunnen spelen was niet alleen voor mij onprettig.
We waren al begonnen in maart 2020, en toen we in oktober nog steeds niet hadden uitgevoerd besloot ik de lopende stukken op te nemen als een film om maar te kunnen afsluiten.
Eerlijkheid gebied te zeggen dat dit een aardig resultaat gaf behalve dat ik een paar honderd uur extra moest investeren om het gemonteerd te kunnen afleveren.
Wat hebben we elkaar gemist. Toen 10ers1 elkaar na lange tijd weer zag waren er een aantal echt letterlijk gegroeid en sommigen ook volwassener geworden ;)
En nu klimmen we uit die armoedige lockdowns met een stuk dat Quarantaine heet. Dan valt er toch nog wat te lachen…
>
Plus dat theater de kunstvorm is waarbij je anderen een beetje in je ziel laat kijken. Mensen denken dat je bij theater een masker opzet, de waarheid is dat je de ander achter je masker laat kijken. En dat schept een band. Ik noem dat gekscherend een theaterfamilie maar toch, als ik nu hulp nodig heb van een speler die 10 of 15 jaar geleden bij mij op de planken stond kan ik er zeker van zijn dat die hulp ook komt. Omdat we elkaar nog steeds snappen. Om wat we hebben beleefd daar op dat podium van de Musketon.
>
>
De spelers pakten het volgens mij prima op en hebben het tot een goed einde gebracht…
>
Ik wou met ‘Oz’ een voorstelling maken met de omvang en het gevoel van ‘Alice in Wonderland’ (2017). Dat is prima gelukt…
>
>
>
‘Donker Vlees’ (2017, gemaakt aan de hand van de speelfilm Donnie Darko>2001) is nog steeds het meest complexe 16+ theaterstuk dat in de afgelopen 25 jaar is gemaakt: duister, filosofisch, expliciet en hier en daar ehm… ik weet niet eens hoe je dit moet noemen maar alvast excuses.
Saar: Ik denk… niet. (neemt een slok energydrank een zoete geur verspreidt zich) Waarom zou ze dat doen (voor zichzelf) al die moeite… (korte stilte)
Silke: Het stinkt hier naar smurfenpis (lachen). Dat spul dat je drinkt, ik denk dat smurfenpis zo ruikt.
Melanie: Ik ruik het al niet eens meer. Geef eens… (krijgt blik energydrank en ruikt) Ja: smurfenpis.
Saar: Ik vind Smurfen leuk. Ik heb alleen medelijden met Smurfin.
Silke: Waarom, ze heeft altijd mannelijke aandacht…
Saar: Dat is waarom Grote Smurf haar gemaakt heeft: als de hoer van Smurfenland.
Melanie: Smurfendorp.
Saar: Dorpshoer.
Silke: Gargamel heeft Smurfin gemaakt.
Saar: En nu doet ze het met alle Smurfen.
Melanie: Niet met Hippe, die is Gay.
Saar: Je hebt gelijk, Hippe is Gay die doet het vast met Potige.
Silke: En Grote Smurf dan?
Melanie: Die is te oud, die filmt alles.
Saar: En zet het op z’n website: smurforgie-dot-com.
Melanie: En dan speelt ie met zichzelf.
Silke: Kom op, Smurfen zijn aseksueel. Ze hebben geen… voortplantingsorganen in die witte broekjes van ze. Dat is net het onlogische aan de Smurfen (Saar en Melanie kijken haar verbijsterd aan).
Melanie: Rot op… Wat heeft het leven voor zin zonder voortplantings…
Saar: Pik… kut…
Melanie: Organen… (Linde de lerares en Donna R op, Linde draagt tasje van de slager)
Linde de Meer: Hoi! (de drie begroeten haar) Waar hebben jullie het over?
Melanie: Aseksuele Smurfen. Saar dacht dat Smurfin een hoertje was…
Linde de Meer: Okee laat maar.
Donna: Als ik er niet ben hebben jullie filosofische gesprekken (grijnst).
>
>
Toch heel af en toe konden we lekker uit ons dak gaan! Zomaar een kleine greep uit de schminkkoffer.
>
Mythos (2014 en 2020) Weeskinderen moeten de nacht zien te overleven op een eiland vol Grieks Mythologische wezens.
Puck! (2008 en 2016) Gebaseerd op een bepaald kinderboek.
TV Puree (2007 en 2012) Kinderen worden de tv ingezogen en moeten zich een weg naar buiten zien te zappen.
8a en de Eindkampramp (2004 en 2010) Groep 8 gaat naar een logeerboerderij om hun musical in te studeren maar komen flink in de problemen.
Onrust in Hotel Loenen (1998, 2003 en 2013) Een oud kasteel doet dienst als Hotel, maar er checken niet alleen vriendelijke gasten in…
>
>
Dat de gemeente 25 jaar Lunettentoneel heeft geëerd met een stedelijke onderscheiding is toch ook wel een soort hoogtepunt. Maar ik draag die onderscheiding vooral op aan de honderden kinderen en jongvolwassenen die hebben deelgenomen en aan die handvol vrijwilligers die repetitie na repetitie tot op de dag van vandaag meebouwen aan al die prachtige toneelherinneringen en overwinningen. Hoe cliché het ook klinkt: zij maken het mogelijk dat ik mijn werk zo optimaal mogelijk kan doen.
Dat ik dit al meer dan 25 jaar doe heeft met mijn liefde voor theatermaken te maken. Maar ook met het werken met kids, dat zo leuk blijft om te doen! Misschien ook wel met de wijk Lunetten én met de theaterzaal die echt een soort tweede huiskamer voor me is.
Na mijn eigen huis natuurlijk voel ik me nergens anders zo op m’n gemak als in dat oude barrel waar zo veel geschiedenis ligt voor mij.
‘Als muren konden praten…’ zeggen ze wel eens. Als de muren van de Musketon theaterzaal konden praten zouden ze zwijgend glimlachen, denkend aan al die uren overwinning, trots, lachbuien, beleving van theater en dans, veroverde eigenwaarde en gegroeid zelfvertrouwen…
Ik denk dat ik nog even blijf…